Een familieonderzoek kan een emotionele speurtocht worden, vooral als je op zoek bent naar verdwenen familieleden als een vader, moeder, kind of broer en zus. Een belangrijke tip die ik leerde van Peter van Breemen (zie zijn boek ‘Vader onbekend’ uitgeverij Iskander, najaar 2020) is dat het opschrijven van je zoektocht voor jouzelf betekenisvol én steunend kan zijn. Schrijven is in de psychologie een bekende methode om pijnlijke emoties te verwerken. Ga je op zoek naar familiegegevens, dan ontvouwt zich een verhaal over jouw voorouders, en krijg je tevens informatie over jouw identiteit. Dus schrijf niet alleen over je voorouders, neem daarnaast tijd om jouw leven en jouw onderzoek op papier te zetten. Het geeft taal aan de zoektocht naar je identiteit. Waar ben je begonnen? Welke sporen liepen dood? Wie werden jouw helpers? Wat heb je over jezelf ontdekt? Maak er een zingevende tocht van die jouw ontwikkeling weergeeft. Ga je op zoek, dan bestaat de mogelijkheid dat je een eigen verhaal vindt dat (te) lang is weggestopt. Dus schrijf daarover.
Ook onderzoek naar verwanten van langer geleden kan onverwachte emoties losmaken, al lijkt dat verder weg. Ik was geschokt toen ik van een jonggehuwd familielid uit 1899 dat me in de loop van mijn onderzoek dierbaar was geworden, opeens in een ziekenhuisarchief de losse opmerking vond ’overleden, tuberculose’. Ze was pas 23 en moeder van 3 kinderen. Tuberculose was destijds volksziekte nummer 1 en het is dus niet verwonderlijk dat een van mijn verwanten hieraan is overleden. Maar ik was met haar mee gaan leven, ik kende haar partner, haar gezonde kinderen, haar miskramen en doodgeboren kindjes, ik wist dat ze op haar 14e op de Keizersgracht in een dienstje was gaan werken om in het vaderloze gezin haar moeder te helpen. Net zoals een goed boek je bij de keel kan grijpen, kan familieonderzoek dat ook doen. Omdat je je hoofdpersonen leert kennen, en ja, familie is toch nog wat dichterbij dan een willekeurige hoofdpersoon. Leg vast wat er met je gebeurt.
Ook dicht bij huis, bij een interview met een familielid kun je stuiten op pijnlijke of ongemakkelijke situaties. In Amsterdamse families die ik sprak kwam ik veel oud zeer over de oorlog tegen. In elke familie was wel iemand in het verzet, of stond een familielid juist aan de kant van de bezetter. Zulke verhalen lopen als een onzichtbare scheur door de familie. Ik trok voor een vriendin de familielijnen na, en er bleef onduidelijkheid over een oom. Pas twintig jaar later kwam ik toevallig een nichtje tegen op de markt. Ze herkende me en te midden van alle drukte begon ze te praten. Over de wonden die de oorlog had geslagen. Over het kindje wat niet terugkwam. En over het gehate uniform van haar lievelingsoom.
Een ouder familielid zei ooit: ‘iedereen in onze straat wist wie er fout was in de oorlog, of wie familie en vrienden had in de verkeerde kringen.’ Waarschijnlijk gold dat voor veel straten in heel veel steden en dorpen. En toch moest je met elkaar verder na de oorlog.
DNA-onderzoek is een vrij nieuwe bron die kan leiden tot onthullingen. Zoek je ouders of grootouders, dan staat er veel op het spel: je gaat óók op zoek naar jezelf en jouw identiteit.
Er is -zeker met de kennis van nu- in het recente verleden schokkend weinig aandacht besteed aan de ethische, juridische en emotionele kanten van bijvoorbeeld adoptie en zaaddonatie. Het vastleggen van informatie over de afkomst werd niet belangrijk gevonden. Zo’n opvatting uit het verleden schuurt met hoe wij daar nu tegenaan kijken. Dat geldt ook als je nazaat bent van familieleden die in het verleden stelselmatig werden onderdrukt of tot slaaf werden gemaakt. Het achterhalen van gegevens is moeilijk. En er is daarnaast ook nog een emotioneel moeilijke puzzel te leggen die nauw raakt aan je identiteit. Iedere familie heeft pijnlijke verhalen. Als jij daarmee geconfronteerd wordt kan dat een schok zijn. Of juist veel verklaren. Schrijf erover. En vraag je af wat je wilt met de informatie die je hebt ontdekt. Het kan de rode draad worden in jouw verhaal. Je kunt het ook klein houden, of weg laten. Het is ook jouw verhaal. En jij kunt er in het heden voor zorgen dat zo’n geheim niet opnieuw een conflict wordt maar juist een bron van inzicht en groei.
0 reacties